Inicjatywa Certyfikatu Umiejętności Komputerowych powstała w 1992 roku w Finlandii. Celem było stworzenie jednolitego w skali kraju zaświadczenia, że jego posiadacz posiada podstawowe umiejętności obsługi mikrokomputerów i potrafi efektywnie je wykorzystać w codziennej pracy. Pierwsze Certyfikaty Umiejętności Komputerowych wydano w 1994 roku. Wzorując się na doświadczeniach fińskich organizacja CEPIS*, na początku 1995 roku w ramach projektu ESPRIT, utworzyła grupę roboczą, która podjęła inicjatywę upowszechnienia idei certyfikatu w całej Europie. Pierwsze Europejskie Certyfikaty Umiejętności Komputerowych ECDL (European Computer Driving Licence) wydano w sierpniu 1996, w Szwecji. W styczniu 1997 w Dublinie (Irlandia) Stowarzyszenie CEPIS powołało Fundację ECDL, która przejęła inicjatywę wdrażania ECDL.
Inicjatywę ECDL poparła Rada Europy i włączyła Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych do pakietu inicjatyw zmierzających do budowy w Europie Społeczeństwa Globalnej Informacji. Wdrożenie Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych zostało także zalecone (w czasie Europejskiego Forum w Pradze we wrześniu 1996 roku) krajom Europy Środkowo-Wschodniej, jako jedno z działań dostosowawczych.
Członkostwo w CEPIS
W 1997 roku Polskie Towarzystwo Informatyczne, jako członek CEPIS'u, otrzymało zadanie rozpropagowania idei i wdrożenia Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych w Polsce. Przygotowane zostały odpowiednie dokumenty i procedury, przetłumaczone pytania egzaminacyjne i przeszkoleni egzaminatorzy, w większości członkowie PTI. Powstało Polskie Biuro ECDL, którego zadaniem jest koordynacja prac, obsługa informacyjna systemu wydawania certyfikatów ECDL i nadzór nad rzetelnością przeprowadzania egzaminów. Od tego czasu baza egzaminatorów ECDL znacznie się powiększyła, do ok. 3000, przy czym liczba egzaminatorów aktywnych, posiadających aktualne uprawnienia, wynosiła na koniec 2013 roku 1784.
Na mocy umowy z Fundacją ECDL PTI posiada wyłączne i nieprzenaszalne prawo do certyfikacji ECDL na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a także licencję na użycie koncepcji ECDL oraz znaków towarowych ECDL i ICDL na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Umowa z Fundacją zawierana jest na 5 lat (ostatnia w roku 2012).
Polskie Biuro ECDL
Polskie Biuro ECDL stanowi wydzieloną do prowadzenia wszystkich spraw związanych z ECDL przez Zarząd Główny PTI jednostkę, w której gestii leży nadzór i koordynacja realizacji umowy licencyjnej z Fundacją ECDL. Polskim Biurem ECDL kieruje Ogólnopolski Koordynator ECDL (OK ECDL) bezpośrednio podległy Zarządowi PTI. Od 2009 roku, po doświadczeniach poprzedniego okresu, istnieje zakaz łączenia funkcji OK ECDL z funkcją członka Zarządu PTI. Nadzór nad działalnością PB ECDL sprawuje Komisja ds. Certyfikacji.
Egzaminy
Egzaminy przeprowadzane są w autoryzowanych Laboratoriach Egzaminacyjnych (na koniec roku 2013 było ich 627, z czego 340 to laboratoria edukacyjne), zorganizowanych w Centra Egzaminacyjne (w liczbie 65), z którymi PTI podpisuje umowy handlowe i rozlicza się za przeprowadzone na ich terenie egzaminy (opłaty za egzaminy od kandydatów, czy realizatorów projektów trafiają bezpośrednio do PTI). Akredytację Laboratoriów Egzaminacyjnych i Centrów Egzaminacyjnych prowadzi Komisja ds. Jakości PTI. Akredytację mogą uzyskać te Centra i Laboratoria Egzaminacyjne, które spełnią wymagania Komisji ds. Jakości PTI.
Biuro ECDL (poprzez koordynatorów regionalnych i koordynatorów produktu) szkoli egzaminatorów ECDL i udziela im licencji na prowadzenie egzaminów ECDL. Umowy wykonawcze (handlowe) na realizację egzaminów egzaminatorzy podpisują z Centrami Egzaminacyjnymi.
Certyfikaty ECDL
ECDL jest certyfikatem dla użytkowników komputerów (tzw. "użytkowników końcowych"), zazwyczaj nie-informatyków i powstaje pytanie: dlaczego PTI, stowarzyszenie bądź co bądź zawodowych informatyków, zajmuje się takimi sprawami? Odpowiedź jest dość prosta - tak jak naukowcy wysokiej klasy, profesorowie, na uczelniach zajmują się kształceniem mało jeszcze wiedzących studentów, tak i stowarzyszenie zawodowych informatyków zajmuje się komputerową alfabetyzacją. A podchodząc do zagadnienia zupełnie praktycznie - wszędzie tam (w firmach korzystających z systemów informatycznych), gdzie kompetencje informatyczne użytkowników są w miarę wysokie, informatycy mają łatwiejszą pracę - help desk IT jest mniej obciążony, a wdrażanie systemów ze świadomymi użytkownikami jest znacznie łatwiejsze i bardziej efektywne. Wagę informatycznej alfabetyzacji docenia CEPIS, skoro jest to jeden z głównych priorytetów tego stowarzyszenia a Polskie Towarzystwo Informatyczne ma następujące cele wpisane w statucie:
- dbałość o poziom edukacji informatycznej,
- propagowanie idei ECDL (Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych) i EUCIP (Europejskiego Certyfikatu Zawodu Informatyka),
- udział w budowaniu społeczeństwa informacyjnego.
- Przygody Pana T.I.K-a (przewodnik multimedialny),
- Internet ułatwia życie (film),
- Bezpieczny w sieci - powiedz to innym (projekt koszulki),
Od roku 1999 certyfikat rozpowszechniany jest także poza Europą pod nazwą ICDL (International Computer Driving Licence). Obecnie Certyfikat ECDL/ICDL jest wydawany w 150 krajach i posiada go ok. 11 mln. osób.
Ponad 100 tys. certyfikatów
W roku 2013 przeprowadzono w Polsce 81.157 egzaminów i wydano 15.486 certyfikatów. W tymże roku wydaliśmy w Polsce 100-tysięczny certyfikat ECDL oraz 150-tysięczną kartę EKUK (karta rejestracyjna do certyfikacji ECDL). Liczbę certyfikatów wydawanych w Polsce (narastająco) przedstawia wykres 1.
Przez ostatnie 4 lata, po przeniesieniu Biura ECDL z Lublina do Warszawy i objęciu tej działalności nadzorem Zarządu Głównego PTI, wydano o 15% więcej certyfikatów ECDL niż przez pierwsze 13 lat funkcjonowania systemu w Polsce. Jednak liczba osób objętych certyfikacją ECDL w naszym kraju jest dużo niższa, niż w innych krajach Europy, czy świata. Dobrym miernikiem rozpowszechnienia ECDL jest nasycenie populacji kartą EKUK. Wykres 2 przedstawia ten miernik w odniesieniu do najlepszych 25 krajów na świecie.
Polska na 47 miejscu
Polska jest na miejscu 47 ze swoimi 0,37% nasycenia populacji. Liderem jest Malta z 14,5% nasycenia populacji ECDL-em. Oznacza to, że co 7 mieszkaniec tego niewielkiego co prawda kraju miał do czynienia z ECDL-em. Z naszego regionu najlepsze wyniki mają Węgry - 4,16% nasycenia. Lepsze od nas wyniki ma też Litwa, Rumunia, Kosowo i Chorwacja, czy pozostające także poza wykresem Słowacja, Słowenia, Estonia, Czechy, Serbia... Nie wspominam o krajach spoza Europy. Jak widać mamy dużo do zrobienia, ale - po latach stagnacji - jesteśmy, według Fundacji ECDL, na bardzo silnej tendencji wzrostowej.
W ramach realizacji celów statutowych PTI, Biuro ECDL organizuje także - w tym roku po raz czwarty - konkursy dla młodzieży "Edukacja z Panem TIK-iem" i "TIK?TAK!". "Edukacja z Panem TIK-iem" to konkurs na kreacje graficzno-multimedialne na zadany temat. W kolejnych latach były to: a w roku bieżącym - Pomyśl zanim wrzucisz - chroń swoją tożsamość (historyjka obrazkowa).
Konkurs wiedzy informatycznej "TIK? TAK!" z roku na rok przyciąga coraz więcej uczestników. W roku ubiegłym wzięło w nim udział 23.478 uczniów z 800 szkół wszystkich poziomów. Finał konkursu jest rozgrywany "na żywo" w Warszawie, w trakcie obchodów Światowego Dnia Społeczeństwa Informacyjnego.
Do celów statutowych trzeba też zaliczyć upowszechnianie ECDLa wśród młodzieży uczącej się, poprzez wprowadzenie cennika ulgowego na egzaminy ECDL dla uczniów i studentów oraz darmowej akredytacji dla laboratoriów ECDL zlokalizowanych w szkołach (laboratoria edukacyjne). Koszty tego upowszechnienia obciążają w pełni Biuro ECDL, jako że Fundacja pobiera jednolitą opłatę od certyfikacji, niezależnie od tego, kto zdaje egzaminy.
Poza bezpośrednią realizacją opisanych wyżej celów statutowych PTI, ECDL wypracowuje także środki finansowe na działalność statutową PTI (w roku 2011 było to 674 tys. PLN, w roku 2012 - 570 tys. PLN, za rok 2013 dane jeszcze nie są dostępne, ale wstępne szacunki wykazują na znaczenie wyższą kwotę).
Idea Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych wyszła naprzeciw wymaganiom pracodawców. Jest bowiem jednolitym i obiektywnym miernikiem umiejętności zatrudnionych bądź też zatrudnianych pracowników. Miernik ten jest niezależny od miejsca zdobycia umiejętności, od ukończonych kursów, czy też wykształcenia. Pracodawca, zatrudniając posiadacza Certyfikatu ma pewność, że jego pracownik będzie efektywnie wykorzystywał możliwości, jakie niesie ze sobą technologia informatyczna.
dr inż. Jacek Pulwarski
OK ECDL
