Według wydanego pod egidą Unii Europejskiej "The e-skills Manifesto" - w roku 2015 jakiekolwiek umiejętności komputerowe (e-umiejętności) będą wymagane od 90% zatrudnionych w Unii Europejskiej. Te umiejętności każdy pracownik czy kandydat na pracownika może i powinien posiadać, problemem jest natomiast efektywne (a więc szybkie i tanie) sprawdzenie, czy zostały one rzeczywiście nabyte.
Przyjrzyjmy się wymaganiom dotyczącym e-kompetencji: umiejętnościom efektywnej obsługi oprogramowania biurowego, tworzenia prezentacji, korzystania z Internetu czy też obsługi sprzętu komputerowego. Jak można w rzetelny sposób zweryfikować te kompetencje, bez konieczności przeprowadzania w czasie rekrutacji dodatkowych testów, a tym samym bez ponoszenia dodatkowych kosztów i bez poświęcania na to dodatkowego czasu? Jak sprawdzić, czy pracownik wysłany przez pracodawcę na kurs komputerowy rzeczywiście posiadł oczekiwaną wiedzę i umiejętności?
Korzyści dla pracodawców
W tym zakresie niezawodnym wsparciem dla pracodawców, menedżerów czy służb HR stał się ECDL (European Computer Driving Licence ? Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych), poza Europą znany jako ICDL (International Computer Driving Licence), wydawany i uznawany w 150 krajach na świecie, który można zdawać w 41 językach (w tym oczywiście po polsku). ECDL to uznany międzynarodowo, wysokiej jakości certyfikat dla nie-informatyków, zaprojektowany, zatwierdzony i stale weryfikowany przez ekspertów z całego świata. Jednostka certyfikująca - Fundacja ECDL z Dublina - poprzez swoich operatorów krajowych - udostępnia szeroki program certyfikacji ECDL, z różnych zakresów tematycznych, na różnych poziomach specjalizacji i zaawansowania. Certyfikację ECDL charakteryzuje obiektywizm, rzetelność w ocenie e-kompetencji, jasno określone wymagania dla poszczególnych certyfikatów oraz rygorystyczne przestrzeganie jakości procesu certyfikacji i zasad uzyskiwania certyfikatów. Jest to certyfikat stale aktualizowany, uwzględniający zmia-ny zachodzące w świecie technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Szeroka gama certyfikatów (programów) ECDL daje pracodawcy możliwość przypisania do każdego stanowiska w organizacji właściwych e-kompetencji i określenia, który certyfikat ECDL będzie te kompetencje najlepiej potwierdzał w momencie rekrutacji. Nie istnieje wspólny zestaw umiejętności, które leżą u podstaw e-kompetencji. Są one zróżnicowane w zależności od indywidualnych potrzeb. W celu ich określenia należy odpowiedzieć na pytanie: ?Jakich umiejętności i jakiej wiedzy potrzebuje pracownik do wykonania danego zadania lub objęcia danego stanowiska?? Odpowiedź możemy uzyskać po lekturze sylabusów poszczególnych modułów oraz dzięki możliwości połączenia modułów w odpowiednie certyfikaty e-kompetencji. Ta potrzeba elastyczności realizowana jest przede wszystkim poprzez Profile ECDL.
Nowy ECDL
W roku 2013 Fundacja ECDL wprowadziła tzw. Nowy ECDL. Jak pokazano na rysunku 1 w jego ramach mamy 3 grupy modułów. Wprowadzony razem z Nowym ECDL-em certyfikat ECDL Profile może zawierać dowolnie dopasowaną do potrzeb mieszankę tych modułów (nawet z różnych grup).
Zaprojektowano kilka rekomendowanych certyfikatów ECDL Profile, wśród których można wymienić:
- ECDL BASE PROFILE, który uzyskuje się po zdaniu testów: B1 (Podstawy pracy z komputerem), B2 (Podstawy pracy w sieci), B3 (Przetwarzanie tekstów) i B4 (Arkusze kalkulacyjne),
- ECDL STANDARD PROFILE, który uzyskuje się po zdaniu testów składających się na ECDL BASE PROFILE oraz dowolnych trzech z grupy modułów STANDARD,
- ECDL PTI STANDARD PROFILE ? rekomendowana przez PTI wersja ECDL STANDARD PROFILE, którą uzyskuje się po zdaniu testów: B1 (Podstawy pracy z komputerem), B2 (Podstawy pracy w sieci), B3 (Przetwarzanie tekstów), B4 (Arkusze kalkulacyjne), S1 (Użytkowanie baz danych), S2 (Grafika menedżerska i prezentacyjna i S3 (IT Security),
- ECDL ADVANCED PROFILE, który uzyskuje się po zdaniu dowolnego testu z grupy ADVANCED,
- ECDL EXPERT PROFILE, który uzyskuje się po zdaniu testów: A1 (Zaawansowane przetwarzanie tekstów), A2 (Zaawansowane arkusze kalkulacyjne), A3 (Zaawansowane użytkowanie baz danych) i A4 (Zaawansowana grafika menedżerska i prezentacyjna).
- umożliwienie klientom instytucjonalnym (korporacyjnym) zamówienia konkretnego certyfikatu opartego na zindywidualizowanym Profilu, odpowiednim dla osób o niezbędnych umiejętnościach dla działalności danej instytucji,
- umożliwienie kandydatom rozszerzenia pojedynczego certyfikatu ECDL do Profilu ECDL, traktowanego jako świadectwo cyfrowej biegłości, która jest rozwijana i powiększana w procesie kształcenia ustawicznego.
Wszystkie wymienione wyżej wielomodułowe certyfikaty rekomendowanych profili są ograniczone czasowo ? od momentu zdania pierwszego egzaminu do momentu zdania ostatniego nie może upłynąć więcej niż 3 lata. Pozostałe certyfikaty profilowe nie mają tego ograniczenia ? każdy certyfikat zawiera informacje o datach i wersjach zdawanych egzaminów.
Stary i nowy ECDL
Do września 2016 r. będą wydawane także, na dotychczasowych warunkach, "stare" certyfikaty ECDL START i ECDL CORE. Osoby, które rozpoczęły zdawanie egzaminów ECDL przed wejściem w życie Nowego ECDL-a, mogą kontynuować uzyskiwanie certyfikatów według "starej" procedury. Mogą też realizować proces certyfikacji zgodnie z Nowym ECDL-em. "Stare" moduły: 3 (Przetwarzanie tekstów), 4 (Arkusze kalkulacyjne), 5 (Użytkowanie baz danych) i 6 (Grafika menedżerska i prezentacyjna) zdane nie wcześniej niż na 3 lata przed ostatnim egzaminem, zostają zaliczone na poczet certyfikatów ECDL BASE czy ECDL STANDARD jako - odpowiednio - B3, B4, S1 i S2. Pozostałe jednak: 1 (Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych), 2 (Użytkowanie komputerów i zarządzanie plikami) i 7 (Przeglądanie stron internetowych i komunikacja), nie są ważne w certyfikacji BASE i STANDARD - należy ponownie zdać egzaminy z tej tematyki, tzn. moduły: B1 (Podstawy pracy z komputerem) i B2 (Podstawy pracy w sieci).
Poza omówionymi wyżej, program certyfikacji ECDL obejmuje jeszcze moduł e-Citizen, jako egzamin dla początkujących i moduły EPP (Endorsed Product Programme), do których (w Polsce) należą e-Nauczyciel, e-Urzędnik i GIS. Na szczególną uwagę zasługują certyfikaty e-Nauczyciel i e-Urzędnik, stworzone przez polskich specjalistów, które uzyskały akceptację Fundacji ECDL i prawo używania znaku Endorsed by ECDL Foundation.
ECDL a Krajowe Ramy Kwalifikacji
W ramach projektu Krajowych Ram Kwalifikacji i budowy Krajowego Rejestru Kwalifikacji opisano wszystkie certyfikaty ECDL i przypisano im poziomy kwalifikacji - od 2 (BASE), przez 3 (STANDARD), 4 (ADVANCED) do 5 (e-Nauczyciel). Opis wszystkich modułów i certyfikatów ECDL dostępnych w Polsce można znaleźć na stronie https://ecdl.pl/category/ecdl/programy.
Proces certyfikacji ECDL jest dostosowany całkowicie do indywidualnych potrzeb pracodawcy czy też kandydata do pracy. W ramach Profilu ECDL każdy moduł ECDL traktowany jest jako odrębny element certyfikacji, zaś proponowane ścieżki (profile) ECDL potwierdzają bazowe umiejętności i kompetencje. W istocie ECDL Base, ECDL Standard i ECDL Expert są rekomendowanymi profilami świadczącymi o umiejętnościach komputerowych, aczkolwiek są to jedynie przykłady wybrane spośród wielu potencjalnych, bardzo zróżnicowanych profili ECDL, które kandydat czy pracodawca może samodzielnie konfigurować. ECDL Profile, zgodnie z założeniami Europejskich Ram Kwalifikacji, jest programem uczenia się przez całe życie; nigdy się nie kończy, a kandydat może chcieć uaktualniać dotychczasowe kwalifikacje, zdobywać nowe umiejętności, związane z nowymi technologiami lub z nowymi obszarami, jako że Fundacja ECDL wprowadza w życie coraz to nowe moduły i uaktualnia dotychczasowe. Przykładowe Profile ECDL pokazano na rysunku:
Jacek Pulwarski
